Sağlık Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Emine Alp Meşe, Suudi Arabista’ın dönem başkanlığında gerçekleşen G20 Sağlık Bakanları Toplantısına video konferans yoluyla katıldı.
Toplantıya, Türkiye adına katılan Bakan Yardımcısı Meşe, başta yeni tip koronavirüs (Kovid-19) olmak üzere G20 Toplantısının bu yıl için belirlenen sağlık öncelik alanlarından olan “Değer bazlı sağlık hizmetleri”, “Dijital sağlık”, “Hasta güvenliği” ve “Salgınlara hazırlıklılık” konularında değerlendirmelerde bulundu ve Türkiye’nin bilgi birikimini, tecrübelerini ve iyi uygulamalarını aktardı.
G20 Ülke İyi Uygulama Örnekleri Dökümanı’nda üye ülkelerin Kovid-19 ile mücadelede ulusal iyi uygulamalarını paylaşması kararlaştırıldı.
Bu kapsamda oluşturulan “Koronavirüs Kovid-19 Pandemisi ile Mücadele: Ulusal İyi Uygulamalar” adlı belgeye ülkelerin yaptıkları katkılar; pandemi planlaması, destekleyici stratejiler, araştırma ve geliştirme olmak üzere üç ayrı başlık altında derlenerek bir taslak oluşturuldu.
Türkiye’nin Kovid-19 ile Mücadele Kapsamında Yürüttüğü Çalışmalar
Sağlık Sistemi Kapasitesinin Planlaması çerçevesinde Türkiye, ülkede ilk vakanın görülmesinden çok daha önce, yaklaşan Kovid-19 tehdidi için sağlık sisteminde düzenlemeler yaptı.
Belirli sayıda enfeksiyon kontrol uzmanı bulunan, yeterli personel ve fiziki altyapısı olan hastaneler, özel hastaneler de dahil olmak üzere, ‘pandemi hastanesi’ olarak tayin edildi.
Türkiye’nin halihazırda oldukça iyi bir yoğun bakım ünitesi kapasitesi olmasına ve yapılan öngörülere rağmen, bu kapasite en kötü durum senaryosuna dahi yanıt verebilecek şekilde artırıldı. Sağlık sisteminin bu kapasitesinin arttırılması için ilaveten daha fazla ventilatör üretilmesi için özel sektör ile iş birliği içinde çalışmalar başlatıldı.
Evrensel sağlık kapsayıcılığı ve “kimseyi geride bırakma” ilkesi ile de uyumlu şekilde, kamu, özel ve üniversite hastaneleri dahil tüm sağlık hizmeti kuruluşlarında test etme ve tedavi dahil tüm hizmetler herkese ücretsiz olarak sunuldu.
Ocak ayında, Türkiye, salgına sağlık sistemini hazırlamak için sağlık çalışanlarına yönelik eğitim modülleri geliştirdi. Türkiye’de ilk vakanın görüldüğü tarihe kadar ise tüm sağlık çalışanlarının eğitimi tamamlandı.
Türkiye, sağlık hizmeti sunan kuruluşların kapasitesine aşırı yüklenilmesine engel olmak amacıyla kapsamlı bir önlemler paketini uygulamaya koydu.
Bu kapsamda, ülkede ilk vakanın görülmesinin hemen ardından tüm okullar kapatıldı. Eğitimindeki aksaklığın en aza indirilmesi için uzaktan eğitim modülleri oluşturuldu. 20 yaşın altındaki ve 65 yaşın üstündeki vatandaşlar için sokağa çıkma yasağı getirildi. Bu yasağa tabi kişilerin tüm ihtiyaçları hükümet ve yerel yönetimler tarafından karşılandı.
Vaka sayısı yüksek illere giriş ve çıkış kısıtlandı. Tüm eğlence alanları ve alışveriş merkezleri kapatıldı ve tüm toplu etkinlikler iptal edildi. Kamu çalışanlarına esnek çalışma imkanı getirildi. Evlerinden ayrılmak zorunda olan kişilerin karşılaştığı risklerin önlenmesi için ise tüm toplu alanlarda maske kullanımı zorunlu hale getirildi.
Sağlık Bakanlığı sosyal medyayı ve diğer platformları halkı bilgilendirmek ve doğru bilgi paylaşmak için etkin olarak kullandı. Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, günlük olarak bilgi verdi, en yeni kanıtlara dayalı tavsiyeleri paylaştı.
“Kapsamlı takip stratejisi geliştirildi”
Destekleyen Stratejiler başlığı altında "Kapsamlı Temas Takibi ve Stok Planlaması" kapsamında ise kapsamlı takip stratejisi geliştirildi. Tüm vakalar için temas takibi Sağlık Bakanlığınca yürütüldü ve temasların yüzde 97,5’ine tespit, test ve düzenli takip açısından başarıyla ulaşıldı.
Türkiye’nin en az iki sağlık profesyonelinden oluşan 6 bin 59 temas takip ekibinden bazıları temasları izole edildikleri konaklama yerlerinde ziyaret edip test numuneleri topladı. Temas takibi stratejisinde bilgi teknolojileri kullanıldı. Bu doğrultuda, tüm doğrulanmış temaslar, şüpheli vakalar ve onların temasları ikamet ettikleri yerlerden ayrılmaları durumunda kısa mesaj uyarısı aldı.
Ayrıca, akıllı telefonlar için vakaların yerlerine ve takip edilen temaslara bağlı olarak anlık risk paylaşımı yapan ve sağlıklı vatandaşları konuma göre enfeksiyon riskine karşı uyaran bir yazılım geliştirildi.
Sürecin etkili yönetimi için, Türkiye ocak ayında salgının erken safhalarında Bilim Kurul’'nu oluşturdu. Artırılmış temas takibinden kapsamlı test stratejisine kadar Türkiye’nin başarılı tüm stratejileri Kurulun kararları ile şekillendirildi.
Bilim Kurulu’na ilave olarak Çok Sektörlü Yüksek Düzeyli Kurul da ayrıca hastalığın ve önlemlerin sosyal ve ekonomik etkilerine yönelik özel bir vurgu ile durumun tüm boyutlarını değerlendirdi.
Test kapasitesi geniş ölçüde arttırıldı. Mevcut durumda, günlük uygulanan test sayısı ortalama 40 binin üzerinde. Türkiye, şüpheli vakaların temasları ile teması olmayanların da test edilmesine olanak sağlayan geniş kapsamlı bir test stratejisi takip etti.
“Kritik öneme sahip tıbbi malzemelerin ticareti için kurallar belirlendi”
Hükümet ayrıca küresel salgının oldukça erken bir döneminde stok planlama stratejisi uyguladı. Hükümet, sağlık kurumlarının ve sağlık çalışanlarının ihtiyaçlarını önceliklendirmeyi de dikkate alarak kritik öneme sahip tıbbi malzemelerin ticareti için kurallar belirledi.
Türkiye, özel sektör ile işbirliği içinde, hayati önemi olmayan bazı sektörleri, maske, önlük, gözlük ve yüz siperliği gibi kritik önemdeki tıbbi malzemeleri üretmeye yönlendirdi. Türkiye’nin stok planlama stratejisi iç ihtiyacını karşılamakla kalmadı, aynı zamanda ihtiyacı olan diğer ülkelere de temel tıbbi malzemelerin sunulabilmesini mümkün kıldı.
Virüs izole edildi
Araştırma ve Geliştirmenin Desteklenmesi bünyesinde Sağlık Bakanlığı, virüsü kendi laboratuvarlarında ve kendi personelinin çabasıyla başarıyla izole etti. Bu, üniversiteler ve laboratuvarlar da dahil olmak üzere araştırma kuruluşlarında aşı çalışmaları için daha fazla araştırma yapılmasının yolunu açtı. Bakanlık ayrıca Kovid-19 araştırması üzerine yenilikçi projeler için bir veritabanı oluşturdu.
Toplantının sonunda, uluslararası dayanışmayı vurgulayan “G20 Ülke İyi Uygulama Örnekleri Dökümanı” kabul edildi.
