Tedavisi sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar, dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli sağlık sorunlarından biridir. Bu bilinçle ülkemizde “Türkiye Organ ve Doku Nakli Bilgi Sistemi” kurulmuş olup organ dağıtımı en adaletli ve şeffaf şekilde yapılmaktadır. Ayrıca tüm nakil aktiviteleri ve istatistikleri anlık olarak sistemden takip edilebilir hale gelmiştir.
Ülkemizde organ bağışları, Bakanlığımızın kontrolü ve denetiminde yapılmaktadır. Ülke genelinde Bakanlığımızca ruhsatlandırılmış tam donanımlı 111 nakil merkezi, yeterli ve deneyimli nakil ekipleri ile organ nakli faaliyetlerini başarı ile gerçekleştirilmektedir. Nakil sayısı bakımından Avrupa’da üst sıralarda yer alan ülkemizde, nakillerin büyük çoğunluğu canlıdan gerçekleştirilmektedir. Organ nakli olmuş hastalarda başarı ve sağ kalım oranı Avrupa’da %85-96 olup, bu oran ülkemizde de Avrupa ile eşdeğer durumdadır.
Organların çıkarılmasından hastalara nakline kadarki sürecin tüm aşamalarında organizasyonu sağlayan Ulusal Koordinasyon Sistemimiz, dünyada başarı ile uygulanan nadir sistemlerden biridir. Organların transportunda da Bakanlığımız tarafından gereken tüm imkânlar seferber edilmektedir. 2 bin 832 kara ambulansı, 3 uçak ve 17 helikopterle faaliyet gösteren Hava Ambulans Sistemi, bir yandan asli görevini yaparken diğer yandan da organların ve nakil ekiplerinin transportunun sağlanmasına destek vermektedir.
2002 yılından günümüze kadar ülkemizde organ bağışı ve organ nakli ile ilgili oldukça önemli ilerlemeler kaydedilmiş olup, aşağıdaki tabloda yer alan rakamlar da bunu açıkça göstermektedir;
| 2002 | 2012 |
Nakil Merkezi Sayısı | 44 | 111 |
Beyin Ölümü Bildirimi Sayısı | 148 | 1.477 |
Kadavra Donör Sayısı | 111 | 345 |
Kadavradan Nakil Sayısı | 307 | 889 |
Canlıdan Nakil Sayısı | 438 | 3.117 |
Toplam Nakil Sayısı | 745 | 4.006 |
Ülkemiz organ nakli faaliyetleri için yeterli donanıma, deneyimli nakil ekiplerine ve nakil merkezlerine sahiptir. En önemli sorunumuz ise kadavra bağış oranlarındaki yetersizliktir.
Potansiyel donörtesbitive beyin ölümü tespitindeki yetersizlikler nedeniyle Bakanlığımız tarafından birçok çalışma yapılmıştır. 2009 yılından bu yana beyin ölümü tespit kurulunda yer alan uzman hekimler, organ nakli koordinatörleri ve yoğun bakım personelinden oluşan yaklaşık 5000 kişiye eğitimler verilmiştir. Bakanlığımızın katılımları ve destekleriyle 9 Bölge Koordinasyon Merkezimiz kendi bünyesindeki illerde düzenli olarak etkinliklere ve eğitimlere devam etmektedirler. Tüm bu çalışmalar neticesinde 2002 yılına oranla on kat artış gösteren beyin ölümü tespitlerimizin yılsonunda 1600’e ulaşması beklenmektedir.
Ancak tüm bu çalışmalara ve sağlanan artışa rağmen, organ bağışı oranlarında henüz istenilen düzeylere ulaşılamamıştır. Avrupa’da %75 olan aile bağış oranı ne yazık ki ülkemizde %24 seviyesindedir. Bugün ülkemizde 23.529 kişi bekleme listesinde organ beklemekte iken, kadavra organ bağışındaki yetersizlik nedeniyle sadece 2012 yılında 1779 vatandaşımız organ nakli olamadan hayatını kaybetmiştir.
Organ bağışı konusunda vatandaşlarımızdaki yanlış ön yargıları değiştirebilmek ve bilinçli bir toplum oluşturabilmek amacıyla faaliyetlerimiz devam etmektedir. Bakanlığımız tarafından yürütülen ve 2015’te tamamlanacak olan “Organ Naklinde Uyum için Teknik Destek” isimli Avrupa Birliği projesi kapsamında eğitim, mevzuat uyumu, toplumsal farkındalığın artırılması, kamu spotları, medya ile yakın ilişki gibi birçok aktivite profesyonel ekiplerce gerçekleştirilecektir.
Toplumuzda organ bağışı konusundaki farkındalığın artırılması amacıyla ülkemizde her yıl 3-9 Kasım tarihleri “Organ Bağış Haftası” olarak kutlanmaktadır. Bu kapsamda tüm illerimizde çeşitli etkinlikler düzenlenmekte olup, 4 Kasım 2013 tarihinde Ankara Congresium Kongre Merkezi’nde de bir etkinlik planlanmıştır. Sosyal ve Bilimsel Program şeklinde iki kısımdan oluşan etkinliğin sosyal bölümünde Sayın Başbakanımız, Sağlık Bakanımız, Diyanet İşleri Başkanımız ve Sağlık Hizmetleri Genel Müdürümüz birer konuşma yapacaktır. Bu toplantıya donör yakınları ve tüm vatandaşlarımız davet edilmiş olup, bu güne kadar organ bağışında bulunarak başkalarının yaşamasına vesile olmuş tüm donörlerimizin anıldığı etkinlikler gerçekleştirilecektir. Bilimsel Programda ise Organ Nakli alanındaki profesyonellerin katılımıyla bir panel düzenlenecektir.
Kadavra bağış oranında sağlanacak bir artış, ülkemizi organ nakli alanında Avrupa ve Dünya’da en üst sıralara çıkaracaktır.Kamuoyumuzun bilgisine saygı ile sunulur.
