Ülkemizde “Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi”nin Olmadığı İddiası
Türkiye'de “Aşı Sonrası Gelişen Yan Etkileri Takip ve Kayıt Merkezi” olmadığına dair paylaşımların sosyal medyada yayıldığı tespit edilmiştir. Yıllardır başarıyla işleyen sistemin yokluğunu iddia eden dayanaksız paylaşımlarla ilgili toplumu bilgilendirme ihtiyacı hasıl olmuştur.
Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE); aşı uygulanan bir kişide aşı sonrası ortaya çıkan, bilinen aşı yan etkisi veya aşıya bağlı olduğu düşünülen herhangi bir istenmeyen tıbbi olaydır.
Ülkemizde, aşı sonrası istenmeyen etkilerin saptanması ve bildirimi için “Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi” mevcuttur.
Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi; 2003 yılından bu yana yürürlükte olan Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) kapsamındaki aşı uygulamaları ve diğer aşı uygulamaları sonrasında görülen istenmeyen etkilerin bildiriminin yapıldığı sistemdir. Sistem kapsamında bildirimi zorunlu olan aşı sonrası istenmeyen etkiler ve vaka tanımları 13.03.2009/7943-2009/18 sayılı “Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler (ASİE) Genelgesi” ile belirlenmiştir. Sisteme; aşılama çalışmalarında görev alan sağlık personeli ile kamu ve özel sağlık kuruluşlarında çalışan sağlık personeli bildirim yapmaktadır. Ayrıca, COVID-19 aşılarına özel olmak üzere vatandaşlar tarafından da doğrudan Hayat Eve Sığar (HES) uygulaması üzerinden sisteme bildirim yapılabilmektedir. Yapılan bildirimlerle olgular düzenli olarak izlenmekte, analiz edilmekte, yorumlanmakta, gerekirse sürece müdahale edilmekte ve aşılama programının iyileştirilmesi sağlanmaktadır.
Bakanlığımız bünyesinde “Merkez Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) Danışma Kurulu” ve her ilde “İl Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) Danışma Kurulu” yer almaktadır. Bildirim sonrasında İl ASİE Danışma Kurulları bildirimleri incelemekte, ASİE nedenleri ve bu nedenlerin güvenlik düzeyleri (kesin, olası, rastlantısal ve ilgisiz olarak) belirlenmektedir. Merkez ASİE Danışma Kurulunda da vaka değerlendirmeleri ve ülke düzeyinde değerlendirmeler yapılmaktadır. Değerlendirme neticesinde rahatsızlığın aşıya bağlı olduğu sonucuna varılırsa kişiye özel aşı takvimi oluşturulmakta, kümelenmeler için Türkiye geneli analizler yapılmakta ve aşıya veya duruma özel müdahaleler planlanmaktadır.
COVID-19 aşısı uygulamalarından sonra görülen istenmeyen etkilerin kayıt ve bildiriminin elektronik olarak sisteme entegre edilmesine ve potansiyel yan etki çeşitliliğine göre sistemin duyarlılığını artıracak şekilde düzenlenmesine yönelik çalışmalar ise 2020 yılının Aralık ayında COVID-19 aşıları henüz ülkemize gelmeden tamamlanmış ve elektronik ASİE izleme sistemi yürürlüğe alınmıştır. COVID-19 aşısı sonrası istenmeyen etki konusunda Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) Danışma Kurulu ve Koronavirüs Bilim Kurulu Üyelerinin de yer aldığı öğretim üyelerinden oluşan bir danışma kurulu ile birlikte çalışılmaktadır.
