Sağlık Bakanlığı ve Yeşilay tarafından 9 Şubat Dünya Sigarayı Bırakma Günü dolayısıyla ortak bir basın toplantısı düzenlendi.
Programda Sağlık Bakanı Recep Akdağ, Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanı İrfan Şencan, Yeşilay Başkanı Mücahit Öztürk, milletvekilleri ve Dünya Sağlık Örgütünden katılımcılar da hazır bulundu.
Toplantıda, sigara yasağına yönelik ihlallerin tek tuşla bildirilmesi amacıyla Yeşilay’ın geliştirdiği Yeşil Dedektör mobil uygulaması, Erzurum’dan canlı bağlantı ile uygulamalı olarak tanıtıldı.
"Tütün endüstrisine açıkça ifade ediyorum"
Toplantıda konuşan Bakan Akdağ, Türkiye’nin sigara ile mücadelede dünya şampiyonu olduğunu hatırlatarak, "2008’den itibaren çok ciddi düzenlemeler yaptık, Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) sigara ile mücadele konusundaki bütün kriterlerini yerinde karşılayan dünyadaki tek ülke Türkiye’dir. 2008’de sigara içme oranı erişkinlerde yüzde 31’deyken bu oran 2012 yılında yüzde 27’lere kadar indi, kısa süre içerisinde büyük mesafe. Türkiye İstatistik Kurumunun elimizdeki verileri, 2012’lerde yüzde 27’lere inmiş sigara içme oranının tekrar yüzde 30’un üstüne çıktığını ifade ediyor. Tütün endüstrisi bir zehir endüstrisi altında tütün, yasal olarak satılan zehirli madde ve tütün endüstrisisinin hiçbir acıması yok, çocukları hedef alıyor, gençleri hedef alıyor, biz tedbirler aldıkça onlar da gizli saklı bir biçimde kendi tedbirlerini alıyorlar. Bu mücadeleyi 2008’de çok yoğun biçimde başlatan bu irade bugün aynı kararlılığa sahip, bunu tütün endüstrisine açıkça ifade ediyorum" ifadelerini kullandı.
"Kanuna da yazarak bu uygulamayı daha güçlü hale getireceğiz"
"Bu mücadeleyi arttırarak yolumuza devam edeceğiz" diyen Bakan Akdağ, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Çarpraz denetim modellerine geçtik, bir şehirdeki denetçileri başka şehre gönderdik. Mesela bugün de tanıtımını yaptığımız çalışmalardan birini, Yeşil Dedektör’ü hayata sokuyoruz. Bu insanların işini kolaylaştırır, bir kapalı mekanda sigara içilmesini bildirecekseniz, ihbar edecekseniz gönüllü olarak kendisinin mobil araçlarına indirdiği bir uygulamayla rahatça vatandaşımız bu bildirmeyi yapmış olacak. Yeni uygulamalarımızın hazırlıkları var, bunlardan birincisi aslında uygulamada olan ama doğrudan doğruya kanun maddesine yazmadığımız için zaman zaman işletmelerin kaçış yolu buldukları bir uygulamadır. Eğer bir hizmet sektörü işletmesinin herhangi bir eklentisinde açılıp kapanabilen bir alan varsa, biz şu anda ikinci düzenlemelerde kapalı alan olarak kabul ediyoruz. Kanuna da yazarak bu uygulamayı daha güçlü hale getireceğiz."
"Belli ki Dünya Sağlık Örgütünün bu uyarıları yetersiz"
Market veya diğer satış yerlerinde sigara kutularının kapalı dolaplara konularak görünmeyecek şekilde satılmasını söyleyen Bakan Akdağ, "Düz paket uygulaması yapmayı düşünüyoruz bunun da kanun maddesini hazırlamış durumdayız. Düz paket, sigara paketinin bütün yüzlerinde uyarılar yer alıyor ve sigaranın markası küçük bir yerde kalıyor. Böylece markayı bir cazibe unsuru haline getiremiyorlar. Şu anda Türkiye’deki uyarılar Dünya Sağlık Örgütünün önerileri doğrultusunda paketin her iki büyük yüzünün yüzde 65’ini kaplayacak şekilde yapılıyor ama belli ki Dünya Sağlık Örgütünün bu uyarıları yetersiz.
Kapalı mekanlarda sigara içilmemesi konusundaki tedbirleri çok ciddi bir şekilde arttırmaya başladık, ne kadar çok şikayet gelirse ‘aşırı denetleme var’ diye biz o kadar doğru yaptığımızı anlıyoruz. Son iki aydır bu hususta ciddi şikayetler bana kadar ulaştırılmaya başlandı ama biz cevap olarak kararlılığımızdan bahsediyoruz. İkinci bir denetleme unsuru da okul çevrelerindeki sigara satılan büfeler ya da küçük dükkanlarda sigaranın tane ile çocuklarımıza satılması. Bunun şu anda Türk Ceza Kanununda çok ciddi hükümleri var. Bu hükümlerde pratikte uygulamaya maalesef çok geçmedi. Buradan valilerimiz hem bu işle ilgili kolluk kuvvetlerini hem de savcılarımızı bir kere daha meseleye karşı hassas olmaya davet ediyorum. Çocuklara sigara satanlar gerekirse kanunun öngördüğü en ağır cezalara çarptırılmalıdır. Bundan sonra göreceksiniz ağır para cezalarını takiben kapatma cezalarımız var. Bütün bunları milletimizin geleceği için, sağlığımız için, insanı korumak için yapıyoruz" değerlendirmelerinde bulundu.
Yeşil Dedektör tanıtıldı
Bakan Akdağ’ın konuşmasının ardından, Erzurum’dan yapılan canlı bağlantıda Yeşil Dedektörle bir mekandaki sigara ihlali bildirimi alındı ve denetim ekibinin mekana gelmesiyle birlikte, bildirim yapılan yerin denetlenmesi Ankara’da kurulan ekranlardan izlendi.
Yeşil Dedektörün sigara içme oranlarının düşürülmesine katkı sağlayacak, sigara içmenin yasak olduğu alanlarda yapılan ihlali bildirecek bir uygulama olduğunu belirten Yeşilay Genel Başkanı Öztürk ise, "Başkasının sigara dumanına maruz kalmak bir insan hakkı ihlalidir. Sigara içsin ya da içmesin tüm vatandaşlarımızın sigaranın yasak olduğu yerlerde sigara içmeyenlerin haklarını koruması gerekiyor. Bu uygulama hak ihlalinin önüne geçecek, ihlali bildirmeyi kolaylaştıracak ve dumansız hava sahasına katkı sağlayacak" şeklinde konuştu.
Yeşil Dedektör nasıl uygulanacak?
Yeşilay’ın sigara yasaklarına yönelik ihlallerini bildirebilmesini sağlayan Yeşil Dedektör mobil uygulaması, İstanbul ve Ankara’daki pilot çalışmalardan sonra 2017 itibariyle tüm illerde kullanılıyor. Bugüne kadar 41 bin indirme sayısına ulaşan Yeşil Dedektör, 2008 yılında yürürlüğe giren kapalı mekanlarda tütün mamulleri kullanım yasasına uyulmasını sağlamak, ihlallere karşı toplumda farkındalık oluşturmak, tütün ürünlerini kullanmayan vatandaşların haklarını korumak ve yasal hakları konusunda halkı bilinçlendirmek amacıyla geliştirildi.
Alanında tek uygulama olan bu uygulama Appstore ve Google Play platformlarından ücretsiz olarak indirilebiliyor. Yasayı ihlal eden işletme ve müşterilerin ihlallerini azaltmayı amaçlayan bu mobil uygulama telefon veya tablet bilgisayara indirilerek kullanılabiliyor. Yeşil Dedektör mobil uygulamasında kullanıcı, ihlal bildirimini uygulama üzerinden konum ve mekân seçerek yapabiliyor. Sağlık Bakanlığının denetim sistemine düşen bildirimler, Sağlık Bakanlığı saha denetim ekibine ulaşıyor. Saha denetim ekipleri ise ihlal bildirimi yapılan mekâna ulaşarak denetimlerini ve gerekli işlemleri yapıyor.
